Soldaten in de 17e en 18e eeuw
Dit hoofdstuk laat handelingen van de Magistraat van Roermond zien, die betrekking hebben op politieke gebeurtenissen, zoals de overgang naar een nieuwe souvereiniteit na weer een belegering van de stad. Ook alles wat met machthebbers en soldateninkwartieringen te maken heeft wordt hier vermeld. Wat vooral opvalt zijn de enorme onkosten die steeds gemaakt moeten worden. In principe heeft elke burger de plicht om soldaten onder te brengen, maar sommigen, zoals vooral de leden van de magistraat zelf, zijn daarvan vrijgesteld. Ook onderwijzers en geestelijken hoeven dat meestal niet. Later worden ook kazernes ingericht, maar bepaalde lasten blijven. De Magistraat moest zich neutraal opstellen en zal zich waarschijnlijk bewust zijn geweest dat dingen opgeschreven konden worden ter hunner nadele. Toch lees je af en toe tussen de regels door dat men ten tijde van de staatse bezetting van 1632 tot 1637 en 1702 tot 1716 niet zo blij was met de machthebbers. In de andere periodes werd soms over "de vijand" gesproken, waarmee duidelijk de republikeinen van de Nederlanden werden bedoeld. Oorzaak is natuurlijk allereerst de herinnering aan de plundering van Roermond door het Staatse leger van Willem van Oranje in 1572. Maar vooral het feit dat men bang was voor de onderdrukking van het katholieke geloof zal een rol gespeeld hebben. We zien overigens dat in de Staatse periodes nadrukkelijk godsdienstvrijheid werd verordonneerd. In de andere periodes werd het de gereformeerden niet echt makkelijk gemaakt, zonder dat het geloof echt verboden was. Over geloofskwesties in die tijd kun je vooral ook nog meer lezen bij het laatste onderdeel "overige zaken". In de laatste periode van dit hoofdstuk, gedurende het begin van de Franse tijd, zijn er wel geen plunderingen, maar wordt het de bevolking buitengewoon moeilijk gemaakt door de extreme lasten die opgelegd worden, maar ook door het verjagen van de bisschop en het sluiten van kloosters.
18 December 1597 inkwartieringen
22 Maart 1601. Aan den cellebroeder Henrich Henrichsen, die door den vijand uit Utrecht verdreven is, wordt door intercessie van Joncker Pollaert eene plaats in het gasthuis op den Scheutenberch verleend- Henrich zal daar de kranken verplegen.
Maart 1601. Het vendel van den Hopman Reijngraaff gaat uit Roermond.
4 Maart 1604. De stadsleutels worden aan Graaf Henrich Van den Berg overgegeven.
21 October 1604. Aan Herman Sledorn, een oud dienaar, op den Bosch door den vijand gevangen genomen en naar Wachtendonk gevoerd, 40 gulden voor zijn rantsoen. (vrijkopen?)
15 Juni 1606. De stukken geschut die aan 't stadhuis staan, zullen weder naar de wallen gebracht worden, om er zich in tijd van nood mede te helpen. De geschutpoorten zullen nagezien worden.
23 Juli 1609 (en dit was niet de eerste keer...) De stad zal de vertering van Z. Hoogheid Graaff Henrick, Aurelio Spinola en den Secretaris Virago, in den gouden Leeuw gemaakt, betalen.
23 September 1610. Aan de conventueelen in het klooster Vogelsanck buiten Gulick, die door de belegering en het innemen der stad Gulick geleden hebben, in plaats van 20 goutgulden rente, die zij van de stad hebben, toegelegd 36 goutgulden.
25 Augustus 1611. Aan den koster in de moederkerk wegens luiden bij het afsterven van den stadhouder Graaf van den Berg 2 ahmen dobbel bier.
19 October 1611. Graaf Frederick van den Berghe ingehaald als stadshouder.
April 1621 Overste Bentick en 94 man gelegerd in Roermond. 2 september vertrekt een deel. In December komen 3 compagnieën ruiters in de stad logeeren.
22 Mei 1621. Zeven Compagnieën Spanjaarden alhier, ze vertrekken in Augustus.
2 September 1621. De portiers zullen al de vreemdelingen ondervragen naar hun herkomst en zoo noodig naar den wachtmeester overbrengen
27 Januari 1622. Wordt de portiers gelast toezicht op de vreemdelingen te houden, de nachtherbergiers zullen schriftelijk opgave doen van de logeergasten.
14 April 1622. De namen der vreemdelingen, die binnen drie jaar zich in de stad gevestigd hebben, moeten ingeleverd worden.
12 Juni 1626. De bedelaars te verdrijven; die terugkomen zal men op water en brood zetten.
6 April 1628. Buiten voorweten van den Magistraat zal men geen huizen aan vreemdelingen te verhuren.
Roermond is Staats
2 Juni 1632. Roermond wordt belegerd door graaf Casimir van Nassau; op Kermiszondag 6 juni wordt de stad overgegeven. De protestanten vorderen een kerk.Als aanvulling enkele artikelen overgenomen uit de site van historie Roermond (zie belangrijke bronnen)
22 Juni 1632. Roermond wordt Staatsch.
19 September 1633. Burgemeester Maroijen en P. Ab Aquen zullen met den heer van Hillenraedt naar den prins van Oranje gaan.
3 Augustus 1634. Johan Berentsen van Thiel, custer van de gereformeerde kerk, zal 's avonds te 9 uur een half quartier lang trekken, en het uurwerk stellen. Hij krijgt 10 rijksdaalders het eerste jaar; zal vervallen Bartholomeusdag 1635.
Roermond weer bij Habsburgse rijk
3 September 1637. Capitulatie der stad en overgave aan den kardinaal Ferdinand van Oostenrijk.7 Maart 1647. Alle gevluchten en achtergebleven soldatenvrouwen zullen binnen 8 dagen van hun levenshandel en wandel bewijs overleggen op straffe van uitgewezen te worden.
13 Juni 1647. Graaf Herman van den Bergh dringt aan op betaling van datgene, wat de stad aan het huis Montfort schuldig is. De stad neemt daarvoor 200 rijksdaalders op bij Margriet van Meijsenborgh.
23 Januari 1653. Nu de lasten en beswaernissen der stad daegelix (Godt betert) meer en meer sijn angroijende, zal verhooging der accijnsen geschieden.
30 Januari 1653. Inkwartiering van soldaten.
28 Maart 1658. met luitenant Johan Cox zal men onderhandelen om hem tegen 600 gl. in eens van soldaten logeering te bevrijden.
16 Mei 1658. De graaf van Hohenlohe verzoekt een discretie voor zijn winterquartier. Dit wordt geweigerd wegens de armoede der stad. De limieten dezer stad zullen onderzocht worden, zoodra het krijgsvolk uitgetrokken is.
20 Januari 1661. Men betoogt dat Roermond het recht heeft de ridderschap en kleinere steden van het Overkwartier te convoceeren als de nood dringt.
28 Juli 1661. Aan den Luitenant van den Heere Prince van Nassouw 16 rijksdaalders waartegen de stad het huis waarin hij gelogeerd was weer zal kunnen gebruiken.
Het huis moet blijkbaar na de logeerpartij weer in orde gemaakt worden?
4 Januari 1663. Vracht betaald aan de voerlieden, die in den zomer van 1662 de bagage der Nassauwsche troepen van Roermond naar Roosteren brachten.
8 April 1666. Aan den Custer Jan Charles 107 Gl. en 2 st. voor zijn luiden bij den dood van Zijne Con. Maj. van Hispanien
24 November 1667. Brief van den Koning van Frankrijk aan de stad Roermond, waarbij sommatie om te Diedenhoven te betalen 1200 pistolen.
6 December 1668. Geene contributiën aan de Franschen te betalen.
19 April 1678. Vagebonden te weren. Colonel Cpmmandant Bongardt hier. In de stadsmuur wordt ingebroken bij de Muerkenspoort en Jan Giskens koe gedood.
3 Mei 1678. Kwestie over betalingen aan militairen.
6 Juni 1678. Ruiters kamperen op de stadswijde.
5 Januari 1684. Aan Z.E. den prins van Nassau 100 Rijksdaalders.
7 Juni 1686. Aan Z.E. den Prins van nassau een voeder wijn uit de kelder van Mathijs Vallen. Soldaten inlegeringen.
3 September 1686. Men besluit feestelijk te ontvangen Z.E. Don Digo d'Espinosa, mr. de Camp generaal van Zijnwe Con. Mat. Een der Secretarissen zal hem 8 Apostelen presenteeren, gevuld met den besten wijn, die te vinden is.
22 April 1688. Aan Z. Exc. den Prins van Nassau zullen 100 pattacons vereerd worden voor een voeder wijn.
17 maart 1689. Men overluidt den dood van de Koningin van Spanje, Marie Louise de Bourbon, 3 maal daags, ieder keer 3 poozen.
10 Juni 1689. Om in deze "vervaerlycke" tijden van oorlog alle zwarigheid, ongelukken en aanstooten met den vijand zooveel mogelijk te beletten, zoo zullen de vreemde vagebonden uit de stad moeten vertrekken.
24 October 1689. Aan ieder der poorten zullen 10 burgers waken.
16 October 1690. Doortocht van troepen.
7 September 1695. Den aanstaande winter zal Roermond weer een zwaar garnizoen krijgen, de nieuwe stallingen zijn dan nog niet gereed, de bezitters van de onderstaande schuren zullen verzocht worden de paarden daarin tegen redelijken prijs te stallen.
(Volgt opsomming).
6 October 1695. De stad heeft overlast van Garnizoen.
1 December 1695. De advokaat Portmans zal in het brouwhuis garnizoenspaarden stallen.
26 Januari 1696. De magistraat oronneert den accijnsmeester 22 gld. te betalen voor adviezen gegeven door den Prins van Nassau en den ove gegeven toen de Magistraat door Z. Hoogwaardigheid geexcommuniceerd was.
28 Juni 1696. Bij het afsterven van de Koningin Maria Anna van Oostenrijck wordt geluid, volgens reces van 17 maart 1769.
10 April 1697. Convocatiedag. .... Men protesteert bij de Hooge Regeering over te brengen verandering, die de privilegien konden schaden. Men wilde de landzaken met uitsluiting der steden behandelen, de Ritzburgemeester zou niet meer naar de landsvergadering gaan.... Nu besloot Roermond, Bosman en de Bor naar de steden Gelder, Straelen, Erckelens, Wachtendonck, Echt, Nieuwstad te zenden om deze te vragen met hun tegen het onrecht te protesteeren....
7 April 1701. Wegens vermindering van garnizoen aan Z.E. den Graaf en Prins van Hornes 250 Rijksdaalders ter vereering.
8 October 1701. De stad bestelt 100 dekens en matrassen voor het garnizoen. Nieuwe stallingen.
Roermond weer Staats
6 October 1702. Is deze stadt door de geallieerde naer een beleegh van eenighe daeghen worden beschoten ende overlevert aan den agent van den Staat, logeerende bij Johan Witmaekers in den Gulden Haen op den Steenweg; aan te geven al de goederen, die nog van de Fransen of Spanjaarden overgebleven zijn, ondertekend A. de Greve, op order van Z.H. de prins van Holstein-Beeck.2 November 1702. De generaal Coohoern wil de klokken hebben: men betaalt hem geld uit.
31 Maart 1703. De schepen Waghener gecomitteerd nar Venlo om de gedeputeerde van Staat te begroeten. Payburgemeester Cox heeft aan den majoor Roquefort bataald 50 pattacons. Aan den majoor van Broeckhuysen 12 ½ pattacons. Schepen de Waghener naar den Haag.
4 Mei 1703. De majoor der stad de prins van Holstein-Beeck wil hebben, dat de dank en biddag gepubliceerd wordt met het luiden der klok; de magistraat zegt, dat onder den koning van Spanje zulks nooit geschied is, dan alleen door omzeggen op de putten. Hiermede nam de prins genoegen zoodanig dat de gecommitteerden van den Magistraat onnoodig achten te wijzen op art. 1 der capitulatie medebrengende vrijdom der Roomsch-catholyke religie.
14 October 1703. De soldaten zullen hunne etenspotten op de vuren der burgers mogen koken.
7 April 1704. De Raad van State wordt den 9e April verwacht; zij zullen op het princenhof hun eigen menage houden, de Ew. Ursulinen zullen daartoe leveren 2 dozijnen servetten en 4 tafellakens.
18 Maart 1705. Aan de minderbroeders voor het vergieten hunner grootste klok zes pattacons.
19 Mei 1705. De Cruysbroeders hebben gedurende het beleg en het bombardement schade geleden.
14 Juni 1705. De payburgemeester en raedsverwanter de Bor zal betalen aan Joost Herwegh voor het maken van een privaat ten behoeve van de militairen achter St. Nicolaes op de Roer gesteld 30 pattacons.
5 Augustus 1712. Er zullen in het voorjaar kazernes gebouwd worden. (zie ook document over soldateninkwartieringen)
Roermond weer bij het Habsburgse rijk
16 November 1715. Volgens het barrieretractaat zou deze stad met garnizoen belegd worden; men zal de schepen Warmers en de burgemeester de Wagener naar Brussel afvaardigen, om te bewerken, dat de privilegiën der stad volgens de acten van de jaren 1371 en de confirmatie van het jaar 1653 bewaard blijven, nl. de bieraccijns in het ampt Montfort, het recht van opslag wegens het laden en lossen aan de maes in het ampt Montfort, waarvan de stad de jaarlijksche pacht aan de domeinen van den huize Montfort, het recht van beleeringhe der stad competeerende uit kracht der landrechten.12 Februari 1716. Maatregelen tengevolge het Barriëretractaat. Roermond met het overkwartier, dat de staten bezaten, uitgezonderd Venlo met banlieu, St. Michiel en Stevensweert met banlieu, de Ammanie van Montfort komen aan de Keizer van Oostenrijk met de dorpen Swalmen en Elmpt uit de Ammanie van Montfort; de kleine steden Nieuwstad, Echt en dorpen Ohé en Laeck, Roosteren, Bracht, Besel, Belfelt, Vlodrop, Postart, Bergh, Lin en Montfort worden Staatsch. De Staten ontslaan de ambtenaren van den eed van trouw.
1 Maart 1716. Verandering van dominatie onder de gehoorzaamheid van Z.H. Majesteit Carel den VI. Op dien dag is omtrent den Middagh gekomen de heer graaf van Maldeghem als keizerlijk commissaris met den heer de Niolart, auditeur-generael. De magistraat is hem tegengegaan tot aan de buytenwacht der Brugh-poort. Het garnizoen stond op de Markt en deed driemaal een salvo; de eerweijn werd aangeboden. 6 maart 1716 heeft de Magistraat den eed afgelegd. 13 maart 1716 werd getracteerd op het stadhuis, de heeren gingen op het opperste balkon, dronken daar vivat; er werden veel peek en tartonnen gebrand, de huizen geïllumineerd en geld onder het volk geworpen. Volgt de proclamatie en de eed van den magistraat.
25 April 1716. Illuminatie ter oorzake van de geboorte van eenen Aartshertog.
23 Maart 1717. De burgers zullen de militairen niet uitschelden.
12 Augustus 1717. Volgens het reglement moet de stad aan de soldaten betalen voor logys: colonel 40 gl., luitenant colonel 25 gl., capiteyn 10 gl., luitenant 4 gl., adjudant 6 gl., vendrich 4 gl., kwartiermeester 6 gl., aalmoezenier 5 gl., auditeur 4 ½ gl., chirurgijn majoor 3 gl., sergeant 2 gl., voor de cavalerie iets meer.
3 Maart 1718. Order van Brussel om te protesteeren tegen het heffen van den 60en penning te Neer door den Prins Bisschop van Luik. Men zal soldaten in een schip plaatsen en als te Neer de ontvanger rechten eischt, deze gevangen nemen en naar Roermond voeren.
6 December 1729.. Inauguratie van Zijne Keiz. en Kon. Maj. als hertog van Gelre, Frans Gaspar van Hemselrode zu Starckenbergh.
14 September 1741 Overluiden van de hertogin, zes weken lang met de groote en kleine klok, drie maal daags ieder keer drie poozen en iedere pooze een half kwartier.
6 December 1743. De landscholtis Cox verhuurt zijn huis achter Kloosterwand voor 17 pattacons, om daarin de zieken van het Hanoversche garnizoen te leggen.
15 Mei 1744 Het optrekken der burgerij bij de inauguratie van Maria Theresia op 18 dezer. Illuminatie. i.eder kwartier krijgt 18 pond polvers voor salvovuur.
3 Juni 1744. De majoor Maes deelt mede, dat het garnizoen niet groot genoeg is om d epoorten te beschermen, zoodat de burgerij de St. Janspoort moet bezetten. Hij zou ze anders laten sluiten. Zowel om het veer als de bleek kan dit niet.
20 November 1744. Men luidt de klok tot rouw over wylen Maria Anna, Aartshertogin.
26 September 1746. Hanoversche troepen alhier.
23 aart 1747. Veertig pattacons voor het wegbrengen van 1400 geweren of musketten naar Luik.
13 Maart 1749. De Oostenrijksche Armee weer einde van den gepasseerden zomer vertrokken.
16 Maart 1753. Ordonnantie op het sluiten der stadspoorten en overleg met den Commandant der stad. Wanneer de sleutels 's avonds gebracht zijn, gaat de portier tot buiten de barriëre en roept driemaal, zoo hard mogelyk "avanceerd! de poort wordt gesloten!" Als hij hoort tegenroepen of ziet iemand, zoo blijft hij wachten en sluit daarna.
20 Juni 1754. Illuminatie der stad wegens de geboorte van den Aertshertog Ferdinandus; 't stadhuis wordt met flambouwen geïllumineerd, de portretten der souvereinen zullen buiten gehangen worden onder het balkon boven de deur, twee pyramiden met teertonnen zullen worden gebrand. Op het stadhuis zullen de heeren op eenigen wijn en crostillade getracteerd worden. Onder de plechtige Mis zullen drie salvo's met de haken op de Kraanpoort afgeschoten worden; evenzoo 's avonds. Drie keeren zal er met de groote klok geluid worden en door den kourder of torenwachter op de trompet gespeeld worden.
30 December 1756. Illuminatie wegens een nieuwgeboren Aertshertog Maximilianus.
21 Juli 1757. De landmeter Smabers zal een kaart maken van het Kamp door de Fransche troepen ingenomen.
17 Augustus 1758. Adolf Vincken moest voor de Hanoversche Soldaten, die de stad bezet hadden een brief naar Dulcken brengen. De Fransche soldaten pakten hem op en kluisterden hem 12 dagen, totdat de stad hem liet halen. Hij krijgt daarvoor zes pattacons en het reisgeld. Vruchten bedorven door de troepen.
28 October 1758. Illuminatie over de Victorie door den generaal Daun op de Pruisen behaald.
9 December 1759. De Venlosche poort is dikwijls gesloten geweest door den af en aanmarsch van troepen.
22 November 1765. Keizer Frans is gestorven. Drie weken lang zullen de klokken geluid worden. Van den 25sten dezer maand zal eene uitvaart gehouden worden. op dien dag zullen de groote en kleine klokken der kathedraal geluid worden, drie malen daags, smorgens te 10, smiddags te 12, en 's avonds te 6 uren; ze zullen geluid worden door de Burgerkwartieren. Geen vrouwen noch kinderen mogen luiden.
22 Juli 1780. De klokken luiden wegens afsterven van Z. Kon. Hoogheid Carel Alexander, Gouverneur der Nederlanden.
15 December 1780. Rouw over afsterven der Keizerin Maria Theresia.
20 Augustus 1781. Inauguratie van Keizer Joseph den IIen. De schutterijen en gilden trekken op. Illuminatie. De huurvaarders treden aan, voorzien van hunne kenteekenen op hoed of schouder; zij komrn bijeen op de Steenen brug, trekken naar de markt, en posteeren zich bezijden het theater (= bordes) met het gezicht naar de groote kerk. Dan gaan zij de carossen afhalen. Eerst den burgemeester Sijben. Zij marcheeren dan de Swalmerstraat op tot bij de Ursulinnen tot aan het huis van den Cancelier; dan stellen zij zich in de remise van den Cancellier met den rug naar den Ursulinen, om den Cancellier met de Carosse te begeleiden; dan brengen zij de Carossen weer naar de markt. De gedeputeerden van Staeth gaan op het theater. Wanneer de Cancellier passeert, zullen de officieren hunne reverentie maken met vendel en pieken. De heeren gaan na de inauguratie naar de kerk. De huurvaarders gaan voorop en posteeren zich op het kerkhof naar den kant der gewezene Hoogschool. Dan brengen zij den Cancellier thuis, trekken naar de markt, langs het theater, waar de officieren voor het portret van Z.M. eene diepe reverentie maken met vaandel en piek, brengen den capiteijn naar zijne woning en worden dan ontbonden. De schutterij is apart opgetrokken en heeft de wacht op 't Stadhuis gehouden.
29 Mei 1782. Men is voornemens de fortificaties der stad te slechten en de militaire gebouwen te verkoopen; de brugpoort met haar toren wordt afgebroken en in plaats daarvan een barriere met een licht deksel.
Noot A. van Beurden: Deze barriere is te zien op een tekening van van Aefferden.
22 Augustus 1782. Het afbreken der Brugpoort wordt aanbesteed.
24 October 1782. De Magistraat belast Caspar Sivré met het afbreken der Zwartbroekerpoort
27 Maart 1783. Meester Caspar Sivré mag den muur laten staan tot Kerstmis; de stadsmuren zullen ook afgebroken worden; het gruis wordt in de stadsgrachten geworpen. (Pieter Simons: de meeste muren zijn veel later geslecht, de laatsten in 1842/1843)
11 Augustus 1785. De kloosters werden in gebruik genomen als kazernes. In het klooster Mariawee werd een detachement geplaatst.
21 maart 1787. Diploma van den Keizer een nieuwen vorm voor het gouvernement der Nederlanden invoerende (DD. 1 jan. 1787) de drie raden en de staatssecretaris, waarvoor in de plaats komt één raad, worden afgeschaft enz.; nieuwe rechtbanken worden ingesteld.
20 December 1789. Oprichting van een burgerwacht.
Roermond sluit zich aan bij de Brabantse patriotten
(zie ook Roermond in Franse tijd)29 December 1789. Het detachement van Weert, alhier ingekomen, mag niet beleedigd worden.
28 Januari 1790. De magistraat geinformeerd zijnde dat enige manschappen van het Corps patriotique hunne geweren hier gelaten hebben, vordert die op. Ordonnanties voor de ingekwartierde troepen.
21 Mei 1790. Lang verhaal over de hervorming van de magistraat zelf. De jaarwedde voor alle raden 600 Gl., voor de president 800 Gl., de Momboir 1000 Gl. De gagie van burgemeester, van de twee griffiers van alle andere officieren blijven gelijk. Enz.
25 November 1790. Maatregelen tegen de verstoorders der rust. Men legt een burger, die een samenzwering uitbrengt 4 Fransche Croonen toe.
De Oostenrijkers zijn weer de baas
13 December 1790. Men verzoekt de Keizerlijke en Koninklijke troepen, ongeveer 500 man.20 December 1790. Verboden van samenscholingen. Ordonnatie tegen de verstoorders der gemeene rust.
10 Maart 1791. De naburen van het seminarie, thans ingenomen door het garnizoen, krijgen een ton bier als vroeger.
24 Augustus 1791. Instelling van drie raden, van een staatssecretarie, van een rekenkamer en een raad van oorlog.
31 October 1791. Er zal een portret van Joseph II aangekocht worden voor de vergaderkamer; dit kost 8 pattacons. Het seminarie wordt door de troepen verlaten.
 |
Hiernaast het betreffende portret wat eertijds inderdaad is aangekocht, en nu naast andere portretten van Habsburgse vorsten hangt in de trouwzaal van het stadhuis op de markt Foto Pieter Simons 2006 |
6 Augustus 1792. Reglement voor de inauguratie van Z.K. en K. Majesteit. Enz.(vergelijkbaar met eerder.)
Enkele maanden bij Frankrijk
25 October 1792. Logeeren van troepen; ordonnantie tot het leveren van paarden, het bakken van brood voor de militairen, het leveren van stroo.9 December 1792. 15 Arbeiders met schoppen te zenden aan de hoofdwacht. De generaal Miranda beveelt aan te houden den ontvanger der douanen Heusy en den controleur de Walque. In beslagname der papieren: alles wordt ten huize van Heusy verzegeld en medegenomen.
17 December 1792. Generaal Champmorin is Commandant van Roermond.
20 December 1792. Het 87e Regiment, Commandant Keating ligt hier.
Oostenrijkers weer de baas
5 Maart 1793. Alle wapens, aan de Franschen toebehoorende, in te leveren.23 Maart 1793. Eed van getrouwheid aan Z.M. den Keizer en Koning.
23 Mei 1793. Generale illuminatie der stad voor de geboorte van den aartshertog Ferdinandus.
11 Juni 1793. De majoor Petit, commandant van het garnizoen, verbiedt alle conversatie met de Fransche gevangenen.
19 December 1793. Majoor Petit heeft zich verdienstelijk gemaakt bij het verblijf der Fransche gevangenen hier en krijgt een aam goeden wijn.
7 Maart 1794. Er worden 60 mannen van goeden wil uit de provincie gevraagd, om de nationale regimenten van Zijne Majesteit in de Nederlanden te renforceeren. Dominicus de Bock krijgt voor het koken voor de doormarcheerende troepen per man anderhalf pont koolen
24 Juni 1794. In de stad komen vele kranke en geblesseerde soldaten.
26 Juni 1794. Er zullen hutten met stroo gedekt opgericht worden tegen de muren der Voogdij op den Godsweerdersingel en tegen den nieuwen kerkhof der kapel voor 3000 Fransche gevangenen. Men moet gebruik maken van het klooster der Carmelitessen.
30 Juni 1794. De Fransche geëmigreerden moeten uit de stad.
23 Juli 1794. Kamp der soldaten in de nabijheid der stad van 't regiment van den grave de Latour. Meester Costa levert hout aan het kamp.
7 Augustus 1794. De inwoners wordt verzocht hun overtollig zilverwerk en gelden te offeren voor den staat. Franciscus Buggenum zal 's morgens van 10-12 ure zitting houden om dat te ontvangen.
13 September 1794. Het maken van een pontonbrug. De schippers moeten instrumenten leveren, de slachters beesten, de bakkers brood.
Begin Franse tijd
18 October 1794. De woning van den geëmigreerden Bisschop in te nemen.21 October 1794. Het klooster der Cruijsheeren wordt magazijn der Fransche Republiek.
22 October 1794. Excessieve duurte der levensmiddelen.